Ντοκιμαντέρ : Στεργιάδης - Χρυσόστομος Σμύρνης, Το τέλος της Μεγάλης Ιδέας

ΚΥΡΙΑΚΗ 3 ΜΑΪΟΥ 2020 ΩΡΑ 12.00 στην ΕΡΤ2
Από τη σειρά Ντοκιμαντέρ : ΒΙΟΙ ΠΑΡΑΛΛΗΛΟΙ 

Οι τελευταίες δραματικές ημέρες, πριν και μέχρι την καταστροφή της Σμύρνης, μέσα από εξαιρετικούς ομιλητές και από τα αρχεία και την ματιά που προσέγγισαν, έδρασαν και επέδρασαν στα γεγονότα 2 από τους βασικούς πρωταγωνιστές της εποχής ο Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος και ο Ύπατος αρμοστής της Ελλάδας, στη Σμύρνη. Αριστείδης Στεργιάδης

..και όπως λέει ένας σπουδαίος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Έσσεξ : ΄΄Όσα περισσότερα μαθαίνεις για την ιστορία τόσα λιγότερα είναι αυτά που τελικά,διαπιστώνεις ότι ξέρεις...΄

Στην φωτογραφία ο Αρχιεπίσκοπος κρατά και δείχνει στους Έλληνες της Σμύρνης, το τηλεγράφημα του Ελ Βενιζέλου, που τους ενημερώνει ότι σε λίγες ημέρες τα συμμαχικά στρατεύματα θα προελάσουν στη Σμύρνη. Η μεγάλη ιδέα σε τροχιά..

ΝΜ

                                                                      ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

Σημαντικές μορφές που διαδραμάτισαν καίριο ρόλο κατά την ιστορική περίοδο από την αρχή του νέου ελληνικού κράτους έως το 1967. Μορφές που η συμβολή τους στη νεότερη ελληνική Ιστορία δεν έχει εκτιμηθεί όπως θα έπρεπε. Πρόσωπα που η ζωή τους και το έργο τους, όπως και οι πολιτικοί κοινωνικοί τους αγώνες, παραμένουν ακόμα άγνωστα ή αδιευκρίνιστα στο ευρύ κοινό.

Τα εν λόγω άτομα, με κριτήριο την επίσημη αλλά και την επιλεγόμενη «Μικρή Ιστορία», παρουσιάζουν ένα, άκρως ενδιαφέρον, κοινό στοιχείο. Θεωρούνταν από φίλους και εχθρούς ικανά προκειμένου να χαράξουν και να εφαρμόσουν μια πολιτική διαφορετική από του συρμού, δηλαδή μια πολιτική των άκρων, πολλάκις ιδιαιτέρως επιβλαβή για τον ελληνικό λαό, γηγενή και αλύτρωτο. Πρόσωπα προερχόμενα από όλες τις παρατάξεις, όλες τις κοινωνικές τάξεις που, κάποια δεδομένη στιγμή, αποτόλμησαν να τις εγκαταλείψουν ή να τις παρασύρουν, ακολουθώντας το προσωπικό τους ιδεώδες.

Κάποια απ’ αυτά, με τις πράξεις τους συνέβαλαν στη χάραξη της Ιστορίας και κατέστησαν επιφανείς, ίσως χωρίς να το δικαιούνται, άλλα πάλι, καίτοι συνέβαλαν τα μάλα στη σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα, ουδέποτε έλαβαν τα εύσημα που δικαιούνται, κάποια άλλα τέλος, παραμένουν μέχρι σήμερα άγνωστα ή υποτιμημένα, είτε λόγω αδιαφορίας, είτε λόγω πολιτικής σκοπιμότητας. Αποτολμούμε πάντως να πούμε ότι τελικά σχεδόν κανένα από αυτά τα ιδιαίτερα πρόσωπα δεν κατάφερε να φανεί όσο χρήσιμο θα μπορούσε στη χώρα του, είτε επειδή η σταδιοδρομία του διεκόπη βίαια, είτε επειδή η συλλογική συνείδηση απεδείχθη ισχυρότερη της ατομικής.

Πολλές από τις συγκεκριμένες, καθ’ όλα αξιόλογες προσωπικότητες, δεν κατάφεραν να εμφυσήσουν στα πλήθη τον ενθουσιασμό και την αλλοφροσύνη και να τα καταστήσουν προσωπικούς οπαδούς τους. Αρχήγευσαν, αλλά δεν ηγήθηκαν, παρόλο που πιθανώς να διέθεταν τα προσόντα.

Εμπνευσμένη από το έργο του Έλληνα ιστορικού και βιογράφου Πλουτάρχου,«Βίοι Παράλληλοι», η σειρά θα επιδιώξει, με τη βοήθεια καταξιωμένων ιστορικών και άλλων επιστημόνων, να παρουσιάσει, συνδυάζοντας επιλεκτικά, την παράλληλη πορεία και θητεία στα κοινά των συγκεκριμένων προσωπικοτήτων, αποφεύγοντας τους χαρακτηρισμούς και το σχολιασμό. Η παράθεση των ιστορικών, αλλά και προσωπικών στοιχείων των πολιτικών προσώπων που έχουν επιλεγεί προς διερεύνηση, θα γίνει κατά τρόπο εύληπτο και σαφή και θα ακουσθούν πολλές και ποικίλες απόψεις, με τουλάχιστον δύο αντικρουόμενες ερμηνείες στα κύρια σημεία της αφήγησης.

Επεισόδιο  «Αριστείδης Στεργιάδης – Άγιος Χρυσόστομος (Καλαφάτης) Σμύρνης»
Το τέλος της Μεγάλης Ιδέας

Ο προκαθήμενος της Ορθόδοξης Εκκλησίας Χρυσόστομος, μητροπολίτης Σμύρνης και ο προκαθήμενος της ελληνικής πολιτείας, Ύπατος Αρμοστής της Σμύρνης Αριστείδης Στεργιάδης συνυπήρξαν κατά τα έτη 1919-1922, που καθόρισαν την τύχη του ελληνισμού της Μικράς Ασίας και υπήρξαν μάρτυρες, ο μεν Χρυσόστομος με τη ζωή του, ο δε Στεργιάδης με την αυτοεξορία του μέχρι το τέλος της ζωής του, της μέγιστης καταστροφής που γνώρισε ο ελληνισμός κατά τον 20ό αιώνα, όταν λόγω της ήττας του ελληνικού στρατού από τους Τούρκους εθνικιστές του Κεμάλ εκατομμύρια Ελλήνων, είτε έχασαν τη ζωή τους, είτε εκδιώχθηκαν από τις πατρογονικές εστίες τους, εγκαταλείποντας για πάντα το ενδεχόμενο εκπλήρωσης του οράματος της Μεγάλης Ιδέας.



Στο ντοκιμαντέρ μιλούν ο Σωτήρης Ριζάς (διευθυντής Ερευνών στην Ακαδημία Αθηνών), ο Αλέξης Αλεξανδρής (πρέσβης ε.τ. και επιμελητής εκδόσεως αρχείου Χρυσοστόμου Σμύρνης), ο μητροπολίτης Νέας Ιωνίας και Φιλαδελφείας Γαβριήλ, ο Άγγελος Συρίγος(αναπληρωτής καθηγητής Διεθνούς Δικαίου και Εξωτερικής Πολιτικής του Παντείου Πανεπιστημίου) και ο Λουκάς Χριστοδούλου (πρόεδρος ΚΕ.ΜΙ.ΠΟ Δήμου Νέας Ιωνίας).

Σκηνοθεσία-σενάριο: Αλέξανδρος Κακαβάς.

Έρευνα αρχειακού υλικού: Νατάσα Μποζίνη.

Διεύθυνση φωτογραφίας: Αδαμάντιος Πετρίτσης, Μωρίς Γκορμεζάνος.

Ηχοληψία: Μωρίς Γκορμεζάνος.

Μοντάζ: Αδαμάντιος Πετρίτσης.

Μουσική: Αδάμ Παναγόπουλος (συμμετοχή Αναστάσιος Στέλλας).

Αφήγηση: Χρήστος Σπανός, Τζωρτζίνα Παλαιοθόδωρου.

 Η σειρά περιλαμβάνει είκοσι συνδυασμούς πορτρέτων, επιφανών Ελλήνων ανδρών και γυναικών της πολιτικής -και όχι μόνο- σκηνής και των αντιθέτων ή κοινών ιδεολογιών ή απόψεων / πεποιθήσεων προσωπικοτήτων από την απελευθέρωση της Ελλάδας έως σήμερα που, πολλές φορές, υπερέβησαν τα εσκαμμένα προς υλοποίηση των βλέψεων και των σχεδίων τους.