Ο Δημήτρης Πικιώνης και η λαϊκή τέχνη του Πηλίου

"Είναι μεγάλη η  χαρά όσων εργαστήκαμε στο Ντοκιμαντέρ "Δημήτρης Πικιώνης΄΄ να το δούμε να προβάλετε στην εκδήλωση προς τιμήν του, που διοργανώνει ο  Φορέας  Πολιτισμού της Ιεράς Μητρόπολης Δημητριάδος και Αλμυρού, «Μαγνήτων Κιβωτός, για τη διάσωση του πολιτιστικού αποθέματος».
Στα λίγα λεπτά που είχαμε στη διάθεσή μας εντάξαμε πραγματικά τα ελάχιστα για αυτόν τον σπουδαίο στοχαστή, αρχιτέκτονα και καλλιτέχνη.
Για όσους ασχολούμαστε με το βιογραφικά ντοκιμαντέρ, ο Δ. Πικιώνης είναι από εκείνες τις γοητευτικές προσωπικότητες που θέλεις να ΄΄επιστρέψεις΄΄ για να ανακαλύψεις και να ακολουθήσεις  όλα του τα χνάρια.
Εύχομαι, απο καρδιάς, καλή επιτυχία στους διοργανωτές."
Ν.Μ 

 Τον αρχιτέκτονα και ακαδημαϊκό Δημήτρη Πικιώνη, ο οποίος αποτέλεσε έναν από τους σημαντικότερους αρχιτέκτονες που ανέδειξε η Ελλάδα τον 20ο αιώνα και υπήρξε μια από τις εμβληματικές φυσιογνωμίες της ονομαζόμενης «Γενιάς του ’30»,

τιμά στο πλαίσιο του Θεματικού έτους Πολιτισμού με τίτλο «Μαγνήτων Τέχνες Λαϊκές»,  ο Φορέας Πολιτισμού της Ιεράς Μητρόπολης Δημητριάδος και Αλμυρού,  «Μαγνήτων Κιβωτός, για τη διάσωση του πολιτιστικού αποθέματος».

Θεωρούμε ότι είναι ίσως η κορυφαία στιγμή για το Θεματικό Έτος η τιμή στη μεγάλη  αυτή πνευματική προσωπικότητα, τον βαθύ στοχαστή ενός καιρού κρίσιμων μεταβάσεων και μετατοπίσεων, όπου τα κείμενά του, οι καταγεγραμμένες ομιλίες του ακόμη και σήμερα φωτίζουν, αφυπνίζουν, καθοδηγούν, και τελικά  το έργο του είναι ταυτόχρονα λόγιο και λαϊκό, διεθνές και εθνικό, διότι ανέδειξε, στη θέση που της πρέπει τη Λαϊκή Τέχνη της Ελλάδας. Έγραφε:

«Δε στοχαζόμαστε καν πως τούτη η αγνότις και η αλήθεια που αναγνωρίζουμε στην τέχνη του λαού προϋποθέτει ένα σύνολο ανθρώπου, ένα σύνολο ζωής αγνής και φυσικής».

Από το τεράστιο έργο του Πικιώνη, επιλέξαμε να προβάλουμε κυρίως  την ενασχόλησή του με το Πήλιο. Το καλοκαίρι του 1939 ο Πικιώνης, αναλαμβάνει τη συγκρότηση ομάδας μελέτης της λαϊκής µας αρχιτεκτονικής και έρχεται ο ίδιος στο Πήλιο και τη Ζαγορά, μαζί µε τους ζωγράφους Κλάους Φρισλάνδερ, Δημήτρη Κώνστα και τον Γιώργο Βαλάτα, προκειμένου να κάνει τις καταγραφές και τις αποτυπώσεις του. Μετά τον πόλεμο το Βασιλικό Εθνικό Ίδρυμα, αναγνωρίζοντας τη σημασία του έργου, αναλαμβάνει τη χρηματοδότηση του τόμου «Τα Σπίτια της Ζαγοράς»  (1949).

Πενήντα από τα πρωτότυπα αυτά έργα, θα παρουσιαστούν για πρώτη φορά στην περιοχή μας, με την συνεργασία των Αρχείων Νεοελληνικής Αρχιτεκτονικής του Μουσείου Μπενάκη.

Στην υπέροχη αυτή συνεργασία σημαντική ήταν η συμβολή των  εγγονών του Πικιώνη, της κυρία Αλεξάνδρα Παπαγεωργίου – Σαμαρά και της Ντόρας Πικιώνη.

Και βέβαια καθοριστική ήταν η συνεισφορά του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, δια της Σχολής Αρχιτεκτόνων.

Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί την Δευτέρα 25 Νοεμβρίου 2019, στις 6.00 το απόγευμα στο ισόγειο και στον Α΄ όροφο του «Κτιρίου Τσικρίκη» του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, (Γαμβέτα – Ιάσονος), και θα περιλαμβάνει, πολύ ενδιαφέρουσες εισηγήσεις, προβολή βραβευμένου Ντοκιμαντέρ, με κορύφωση την Έκθεση σχεδίων των Σπιτιών της Ζαγοράς, ενώ θα υπάρχει και παρουσίαση ενθυμημάτων του τιμώμενου.

Τον συντονισμό της εκδήλωσης θα κάνει ο Αλέξανδρος Καπανιάρης, Μεταδιδακτορικός Ερευνητής Τ. Ι. Ε.  Δ.Π.Θ. Οργανωτικός Γραμματέας «Μαγνήτων Κιβωτού», και το πρόγραμμα, μετά τους απαραίτητους χαιρετισμούς, θα ξεκινήσει στην αίθουσα του Α΄ ορόφου με την Προβολή του ντοκιμαντέρ. « Έλληνες Αρχιτέκτονες- ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΙΚΙΩΝΗΣ» από την σειρά: Ταξίδι στον Πολιτισμό του Υπουργείο Πολιτισμού. Αρχιτεκτονική- ΒΙΟΓΡΑΦΙΕΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΩΝ. 

Το Ντοκιμαντέρ θα προλογίσει η κ Νατάσα Μποζίνη που είχει την ευθύνη σχεδιασμού και Αρχισυνταξίας της σειράς.

Η εγγονή του τιμώμενου, κυρία Ντόρας Πικιώνη, θα κάνει μια άκρως συναισθηματική αναφορά της στη ζωή του Δημήτρη Πικιώνη στη συνέχεια.

Ο Ζήσης Κοτιώνης, Διδάκτωρ Αρχιτέκτων, Καθηγητής στο Τμήμα Αρχιτεκτόνων του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, θα αναφερθεί στο θέμα: «Ο Πικιώνης, η Ύπαιθρος και η Αρχιτεκτονική των Καλλιτεχνικών Πρακτικών».

Θα ακολουθήσει η κυρία Ίρις Λυκουριώτη, Επίκουρη Καθηγήτρια Τμήματος Αρχιτεκτόνων Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, με θέμα: «Η Λαϊκή Τέχνη, η Κοσμοπολιτική»

Ο Σπύρος Μοσχονάς, Διδάκτωρ Ιστορίας της Τέχνης, διδάσκων στο Πάντειο Πανεπιστημίου/ μέλος ΣΕΠ ΕΑΠ. Θα αναφερθεί στη μεγάλη σχέση του Πικιώνη με την παρουσιαζόμενη έκθεση και θα έχει θέμα: «Ο Δημήτρης Πικιώνης και η λαϊκή τέχνη: Αποτυπώνοντας σπίτια από τη Ζαγορά και τη Μακεδονία έως την Ύδρα και τη Χίο».

Στο τέλος θα παρέμβει ο Σεβασμιότατος Μητροπολίτη Δημητριάδος & Αλμυρού και Πρόεδρος της «Μαγνήτων Κιβωτού» κ. Ιγνάτιος.

Η ολοκλήρωση της εκδήλωσης θα γίνει στην Αίθουσα Εκθέσεων (ισόγειο), με ξενάγηση στην Έκθεση «Δημήτρης Πικιώνης. Τα σπίτια της Ζαγοράς», από την κυρία Ναταλία Μπούρα, υπεύθυνη Αρχείων Νεοελληνικής Αρχιτεκτονικής του Μουσείου Μπενάκη.

Η επαφή με το έργο του Δημήτρη Πικιώνη και η μελέτη των κειμένων του, τα οποία απευθύνονται όχι αποκλειστικά σε αρχιτέκτονες, αλλά σε οποιονδήποτε θέλει να διευρύνει τους ορίζοντες των γνώσεών του και της σκέψης του δεν παύει να εκπλήσσει τον αναγνώστη, καθώς του επιτρέπει να προσεγγίσει και από αυτή την πλευρά τους όρους μιας ιδιαίτερα πλούσιας και ενδιαφέρουσας προβληματικής που αφορά στην ελληνική κοινωνία και η οποία, παρά την μεγάλη χρονική απόσταση, δεν είναι τελικά, τόσο παλιά, όσο ίσως φαίνεται.

Η διάρκεια της Έκθεσης θα είναι από την Δευτέρα 25 Νοεμβρίου έως την Κυριακή 1 Δεκεμβρίου 2019, και οι ώρες λειτουργίας: 10.00 έως 14.00 πρωί και 18.00 έως 21.00 απόγευμα.

Το Δ.Σ. της «Μαγνήτων Κιβωτού», απευθύνει την ευγνωμοσύνη του στον Ηλία και την Αλεξάνδρα Σαμαρά, χωρίς την συνεισφορά των οποίων θα ήταν αδύνατη η πραγματοποίηση της σημαντικής αυτής τιμητικής Εκδήλωσης στον Δημήτρη Πικιώνη.