Διάβασα πολύ προσεκτικά την επιστολή του συγγραφέα, κριτικού κινηματογράφου και μέλους της επιτροπής καταλληλότητας ταινιών κ. Δημήτρη Κολιοδήμου.
Τυγχάνει να έχουμε ΄΄συμπέσει΄΄ σε κάποιους χώρους εργασίας, τον παρακολουθώ χρόνια και εκτιμώ την κριτική του σκέψη και την αξιοπιστία του.
Θεωρώ ότι έγινε πολύς και ΄΄φλύαρος΄΄ θόρυβος για τη διαδικασία περι ακαταλληλότητας ταινιών, με ακόμη περισσότερη παραπληροφόρηση.
Με αφορμή την άποψή που κατέθεσε το ΄΄Αθηνόραμα΄΄ αναφορικά με το θέμα της σύλληψης ανηλίκων σε δύο κινηματογράφους που πρόβαλαν την ταινία «Joker» ο Δ. Κολιοδήμος έστειλε την παρακάτω επιστολή, που εμένα με διαφώτισε για πολλά, σε σχέση με το πλαίσιο λειτουργίας μιας άγνωστης για τους περισσοτέρους, επιτροπής.
Την αναρτώ
Ν.Μ
Θα ξεκινήσω από το νομικό πλαίσιο. Σαφώς και δεν είναι του 1937 και σαφώς δεν έχει να κάνει μ’ έναν μεταξικό νόμο.
Τη μακρινή δεκαετία του ’30 ξεκίνησε ένας προβληματισμός γύρω από τις επιπτώσεις του κινηματογράφου στη νεολαία, όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά σε ολόκληρο τον κόσμο, που οδήγησε στη διατύπωση πληθώρας απόψεων και τη λήψη διαφόρων μέτρων με σκοπό "την προστασία των ανηλίκων από την παρακολούθηση κινηματογραφικών ταινιών, το περιεχόμενο των οποίων μπορεί να επιδράσει δυσμενώς στην ομαλή πνευματική και ηθική ανάπτυξη της προσωπικότητάς τους".
Μέτρων που άλλαζαν με την πάροδο του χρόνου και εκσυγχρονίζονταν από καιρού εις καιρόν. Στη χώρα μας, για παράδειγμα, "Ο Κλέαρχος, η Μαρίνα και ο κοντός" είναι μία ταινία που έχει πάψει να θεωρείται "ακατάλληλη δι’ ανηλίκους" εδώ και κάποιες δεκαετίες, παρόλο που είχε αυτό τον χαρακτηρισμό όταν είχε προβληθεί για πρώτη φορά στις αίθουσες.
Στη χώρα μας, πάντα, το νομικό πλαίσιο που ισχύει σήμερα είναι αυτό του 2010 και του Νόμου 3905. Σύμφωνα μ’ αυτόν (εδάφια 1 και 2 του άρθρου 37), οι κινηματογραφικές ταινίες κατατάσσονται σε 4 κατηγορίες: α) κατάλληλη για όλους, β) κατάλληλη για ανηλίκους άνω των 12 ετών, γ) κατάλληλη για ανηλίκους άνω των 15 ετών, και δ) ακατάλληλη για ανηλίκους, από τέσσερις πρωτοβάθμιες επιτροπές αξιολόγησης, που λειτουργούν στο Υπουργείο Πολιτισμού, συγκροτούνται και διορίζονται από τον Υπουργό.
Στη χώρα μας, πάντα, το νομικό πλαίσιο που ισχύει σήμερα είναι αυτό του 2010 και του Νόμου 3905. Σύμφωνα μ’ αυτόν (εδάφια 1 και 2 του άρθρου 37), οι κινηματογραφικές ταινίες κατατάσσονται σε 4 κατηγορίες: α) κατάλληλη για όλους, β) κατάλληλη για ανηλίκους άνω των 12 ετών, γ) κατάλληλη για ανηλίκους άνω των 15 ετών, και δ) ακατάλληλη για ανηλίκους, από τέσσερις πρωτοβάθμιες επιτροπές αξιολόγησης, που λειτουργούν στο Υπουργείο Πολιτισμού, συγκροτούνται και διορίζονται από τον Υπουργό.
Τέσσερις διαφορετικές επιτροπές, που σημαίνει ισάριθμες διαφορετικές πεντάδες διαφορετικών ανθρώπων (χωρίς να λογαριάζω τους αναπληρωτές τους) κατατάσσουν τις ταινίες στις παραπάνω κατηγορίες βάσει του περιεχομένου τους. Δηλαδή, βάσει των τυχών βωμολοχιών, της χρήσης ναρκωτικών ουσιών, των γυμνικών εμφανίσεων, των ερωτικών σκηνών και των σκηνών βίας που αυτές περιέχουν.
Το αν κάποιος παίρνει ηρωίνη, αν πυροβολεί έναν άλλον ή κάνει έρωτα είναι ένα αναμφισβήτητο, αντικειμενικό γεγονός. Ερμηνείες μπορεί να ανακύψουν ως προς τον τρόπο οπτικοακουστικής απεικόνισής του και τη σημασία που μπορεί αυτό να λάβει, στο πλαίσιο πάντα της φιλμικής εικονογραφίας. Αλλά οι ερμηνείες σπανίως ενδιαφέρουν.
Η απεικόνιση αυτή καθαυτή είναι που συνήθως μετρά και βάσει της απεικόνισης κατατάσσεται η ταινία. Πού θα καταταγεί μία ταινία στην οποία ο πρωταγωνιστής δολοφονεί τη μητέρα του και πηγαίνει ένοπλος σε μία τηλεοπτική εκπομπή, αποφασισμένος να εκτελέσει εν ψυχρώ τον παρουσιαστή της; Για να αναφέρω δύο μόνο χαρακτηριστικές σκηνές ακραίας βίας της εν λόγω ταινίας.
Πριν απαντήσω σε αυτό, θα ήθελα να τονίσω ότι η κατάταξη μιας ταινίας σε κάποια από τις προβλεπόμενες εκ του Νόμου κατηγορίες δεν συνιστά λογοκρισία. Η επιτροπή δεν ζητεί από το γραφείο διανομής της ταινίας να αφαιρεθούν σκηνές για να πάρει η ταινία κάποια συγκεκριμένη κατάταξη (αυτή του Κ-12, ας πούμε). Στη χώρα μας, η λογοκρισία εκ του νόμου απαγορεύεται και κάτι τέτοιο δεν μπορεί να συμβεί. Η ταινία έχει την τελική μορφή που επέλεξε ο δημιουργός της, σκηνοθέτης ή παραγωγός, και κρίνεται ως τέτοια και μόνο.
Πριν απαντήσω σε αυτό, θα ήθελα να τονίσω ότι η κατάταξη μιας ταινίας σε κάποια από τις προβλεπόμενες εκ του Νόμου κατηγορίες δεν συνιστά λογοκρισία. Η επιτροπή δεν ζητεί από το γραφείο διανομής της ταινίας να αφαιρεθούν σκηνές για να πάρει η ταινία κάποια συγκεκριμένη κατάταξη (αυτή του Κ-12, ας πούμε). Στη χώρα μας, η λογοκρισία εκ του νόμου απαγορεύεται και κάτι τέτοιο δεν μπορεί να συμβεί. Η ταινία έχει την τελική μορφή που επέλεξε ο δημιουργός της, σκηνοθέτης ή παραγωγός, και κρίνεται ως τέτοια και μόνο.
Ούτε η επιτροπή (ούτε οιοσδήποτε τρίτος) έχει δικαίωμα να μην χορηγήσει άδεια προβολής σε μία ταινία. Το ότι η χορηγούμενη άδεια προβολής συνοδεύεται από μία καταλληλότητα σημαίνει ότι δεν επιτρέπεται η είσοδος σ’ αυτήν σε ορισμένες κατηγορίες κοινού. Είναι όπως, ακραίο το παράδειγμα, απαγορεύεται να εισέλθει σ’ ένα στριπτιζάδικο ένα παιδί 12 ετών.
Διαμαρτύρεται κανείς γι’ αυτό; Κι αν κάνει κάποιος θέμα τη σύλληψη του ιδιοκτήτη ενός τέτοιου κέντρου, επειδή βρέθηκαν ανήλικοι στο μαγαζί του, το κάνει ζητώντας την παραδειγματική τιμωρία του – όχι την αθώωσή του. Και δεν κατηγορεί την Αστυνομία που πραγματοποίησε την εισβολή και τη σύλληψη του παρανομούντα καταστηματάρχη.
"Τέσσερις διαφορετικές επιτροπές, που σημαίνει ισάριθμες διαφορετικές πεντάδες διαφορετικών ανθρώπων (χωρίς να λογαριάζω τους αναπληρωτές τους) κατατάσσουν τις ταινίες στις παραπάνω κατηγορίες βάσει του περιεχομένου τους. Δηλαδή, βάσει των τυχών βωμολοχιών, της χρήσης ναρκωτικών ουσιών, των γυμνικών εμφανίσεων, των ερωτικών σκηνών και των σκηνών βίας που αυτές περιέχουν".Δεν ήμουν μέλος της επιτροπής που κατέταξε το "Joker" αλλά, αν ήμουν, θα έπρεπε να επιλέξω ανάμεσα στο "κατάλληλο για ανηλίκους άνω των 15 ετών" και το "ακατάλληλο". Και επειδή είμαι πολίτης της Ευρώπης και στο Ηνωμένο Βασίλειο, χώρα συντηρητική μεν αλλά και χώρα με σημαντική προϊστορία στην κατάταξη των κινηματογραφικών ταινιών, η ταινία έχει χαρακτηριστεί Κ-15, θα επέλεγα κι εγώ αυτή την καταλληλότητα. Όμως, αν η πλειονότητα των μελών της επιτροπής στην οποία ανήκω είχε διαφορετική άποψη, η ταινία θα έβγαινε "ακατάλληλη".
Η πλειοψηφία κάθε φορά διαμορφώνεται από το πόσα και ποια από τα μέλη της επιτροπής είναι παρόντα. Και η συζήτηση μεταξύ μας δεν οδηγεί πάντα σε σύγκλιση απόψεων. Σε οριακές περιπτώσεις, μία απόφαση μπορεί να βγει με 3 στους 5, 2 στους 4 (και να μετρήσει διπλή η ψήφος του προέδρου), 2 στους 3. Και μπορεί η επιτροπή Β και η επιτροπή Δ, αν έβλεπαν την ίδια στιγμή, σε διαφορετικούς χώρους, την ίδια ταινία, να κατέληγαν σε διαφορετικό χαρακτηρισμό! Αυτό δεν σημαίνει ότι τα μέλη μιας από αυτές έκαναν "λάθος". Σημαίνει ότι τα μέλη μιας από αυτές έκριναν με αυστηρότερα κριτήρια την ταινία – κάτι το οποίο και θεμιτό είναι και κανείς μας δεν μπορεί να αποκλείσει. Άνθρωποι είμαστε.
Το "λάθος", το "άδικο" ίσως είναι η ορθότερη λέξη, σε κάθε περίπτωση καταλληλότητας, το κρίνει το γραφείο διανομής της ταινίας, το οποίο, αν δεν συμφωνεί με αυτήν, την προσβάλλει, απευθυνόμενο και πάλι στο ΥΠΠΟΑ και ζητώντας να κριθεί η ταινία από τη δευτεροβάθμιο επιτροπή.
Στο "Joker" δεν συνέβη κάτι τέτοιο, που σημαίνει ότι το γραφείο διανομής της ταινίας αποδέχθηκε ότι η ταινία είναι "ακατάλληλη για ανηλίκους". Ενώ, ένα πρόσφατο παράδειγμα, όταν το "Dumbo" είχε πρωτοβαθμίως χαρακτηριστεί "κατάλληλη για ανηλίκους άνω των 12 ετών», το γραφείο διανομής προσέφυγε στη δευτεροβάθμιο επιτροπή, επιχειρηματολογώντας γιατί η ταινία πρέπει να είναι "κατάλληλη για όλους", και εισακούστηκε.
Ο Νόμος 3905 δεν συνοδεύει το "ακατάλληλη" με ηλικιακό προσδιορισμό. Αυτός έρχεται από άλλους νόμους του ελληνικού κράτους. Στη δεκαετία του ’70, όταν οι ταινίες ήταν είτε κατάλληλες είτε ακατάλληλες κι εγώ στα 15 μου, το "ακατάλληλη" σήμαινε ότι (για να την δεις) έπρεπε να έχεις συμπληρώσει το 17ο έτος. Έκτοτε, προστέθηκαν ενδιάμεσες καταλληλότητες (στην αρχή ήταν το Κ-13, από το 2010 είναι τα Κ-12 και Κ-15), αλλά δεν νομίζω να άλλαξε ποτέ το όριο εισόδου για την "ακατάλληλη ταινία". Παραμένει το 17ο έτος. Το Α-18 που είδαμε στη μαρκίζα κινηματογράφου που πρόβαλε το "Joker", προήλθε μάλλον από τα εξώφυλλα των ελληνικών DVD, που κι αυτά εκτιμώ ότι το μετέφεραν άκριτα από τα αντίστοιχα αγγλικά εξώφυλλα. Σε κάθε περίπτωση, δεν έχω υπόψη μου νομοθετική διάταξη που να έχει αλλάξει εκείνο το όριο ηλικίας.
Στο εδάφιο 3 του άρθρου 37 του Νόμου 3905 προβλέπεται ότι: "Απαγορεύεται η παρακολούθηση ακατάλληλων ταινιών σε ανηλίκους που δεν έχουν συμπληρώσει την απαιτούμενη από την κατάταξη της ταινίας ηλικία. Όποιος επιτρέπει σε ανηλίκους να εισέλθουν σε αίθουσα ή υπαίθριο χώρο στους οποίους προβάλλεται ταινία ακατάλληλη για την ηλικία τους τιμωρείται με χρηματική ποινή από 1.000 έως 10.000 ευρώ. Η τέλεση από αμέλεια της πράξης αυτής τιμωρείται με χρηματική ποινή από 500 έως 5.000 ευρώ". Που σημαίνει ότι ο ανήλικος θεατής, αν "συλληφθεί", δεν έχει καμία ευθύνη. Ούτε οι γονείς του μπορεί να κατηγορηθούν για "παραμέληση ανηλίκου" – κι αυτό έχει ειπωθεί τον τελευταίο καιρό. Ευθύνη έχει μόνον ο αιθουσάρχης, ο οποίος είναι υποχρεωμένος να τηρεί τον Νόμο.
![]()
Σε μία χρονιά που ξεκίνησε τον Ιανουάριο του 2019 με σημαντική μείωση του αριθμού των εισιτηρίων και που τα πρώτα ενθαρρυντικά μηνύματα άρχισαν να έρχονται την καλοκαιρινή περίοδο, η έλευση του "Joker" έφερε τα πάνω-κάτω. Η προβολή της ταινίας καταρρίπτει αρκετά ρεκόρ, από τη μείωση αρχίζουμε να περνάμε σε αύξηση και μπορώ να κατανοήσω τη χαλάρωση των μέτρων ελέγχου στην είσοδο ορισμένων αιθουσών. Κατά κανέναν τρόπο δεν την δικαιολογώ, αλλά καταλαβαίνω την άποψη "αφού θα δουν την ταινία λίγες μέρες αργότερα, όταν θα εμφανιστεί στο διαδίκτυο, γιατί να μην τους αφήσω να την δουν τώρα";
Ο Νόμος 3905 δεν συνοδεύει το "ακατάλληλη" με ηλικιακό προσδιορισμό. Αυτός έρχεται από άλλους νόμους του ελληνικού κράτους. Στη δεκαετία του ’70, όταν οι ταινίες ήταν είτε κατάλληλες είτε ακατάλληλες κι εγώ στα 15 μου, το "ακατάλληλη" σήμαινε ότι (για να την δεις) έπρεπε να έχεις συμπληρώσει το 17ο έτος. Έκτοτε, προστέθηκαν ενδιάμεσες καταλληλότητες (στην αρχή ήταν το Κ-13, από το 2010 είναι τα Κ-12 και Κ-15), αλλά δεν νομίζω να άλλαξε ποτέ το όριο εισόδου για την "ακατάλληλη ταινία". Παραμένει το 17ο έτος. Το Α-18 που είδαμε στη μαρκίζα κινηματογράφου που πρόβαλε το "Joker", προήλθε μάλλον από τα εξώφυλλα των ελληνικών DVD, που κι αυτά εκτιμώ ότι το μετέφεραν άκριτα από τα αντίστοιχα αγγλικά εξώφυλλα. Σε κάθε περίπτωση, δεν έχω υπόψη μου νομοθετική διάταξη που να έχει αλλάξει εκείνο το όριο ηλικίας.
Στο εδάφιο 3 του άρθρου 37 του Νόμου 3905 προβλέπεται ότι: "Απαγορεύεται η παρακολούθηση ακατάλληλων ταινιών σε ανηλίκους που δεν έχουν συμπληρώσει την απαιτούμενη από την κατάταξη της ταινίας ηλικία. Όποιος επιτρέπει σε ανηλίκους να εισέλθουν σε αίθουσα ή υπαίθριο χώρο στους οποίους προβάλλεται ταινία ακατάλληλη για την ηλικία τους τιμωρείται με χρηματική ποινή από 1.000 έως 10.000 ευρώ. Η τέλεση από αμέλεια της πράξης αυτής τιμωρείται με χρηματική ποινή από 500 έως 5.000 ευρώ". Που σημαίνει ότι ο ανήλικος θεατής, αν "συλληφθεί", δεν έχει καμία ευθύνη. Ούτε οι γονείς του μπορεί να κατηγορηθούν για "παραμέληση ανηλίκου" – κι αυτό έχει ειπωθεί τον τελευταίο καιρό. Ευθύνη έχει μόνον ο αιθουσάρχης, ο οποίος είναι υποχρεωμένος να τηρεί τον Νόμο.
Σε μία χρονιά που ξεκίνησε τον Ιανουάριο του 2019 με σημαντική μείωση του αριθμού των εισιτηρίων και που τα πρώτα ενθαρρυντικά μηνύματα άρχισαν να έρχονται την καλοκαιρινή περίοδο, η έλευση του "Joker" έφερε τα πάνω-κάτω. Η προβολή της ταινίας καταρρίπτει αρκετά ρεκόρ, από τη μείωση αρχίζουμε να περνάμε σε αύξηση και μπορώ να κατανοήσω τη χαλάρωση των μέτρων ελέγχου στην είσοδο ορισμένων αιθουσών. Κατά κανέναν τρόπο δεν την δικαιολογώ, αλλά καταλαβαίνω την άποψη "αφού θα δουν την ταινία λίγες μέρες αργότερα, όταν θα εμφανιστεί στο διαδίκτυο, γιατί να μην τους αφήσω να την δουν τώρα";
Από την άλλη, ας μην κρυβόμαστε, μπορεί να είναι δυσδιάκριτα τα όρια μεταξύ του 16 και του 17, ακόμα και μεταξύ του 15 και του 17, αλλά δεν είναι μεταξύ του 10 και του 17! Και στην είσοδο κάθε αίθουσας, αυτός που κόβει τα εισιτήρια έχει κάθε δικαίωμα να ζητήσει ταυτότητα κι αν δεν την έχει ο θεατής μαζί του, πηγαίνει στο σπίτι του να την φέρει!
Έτσι γινόταν πάντοτε, έτσι μπορεί να εξακολουθήσει να γίνεται. Μην τρελαθούμε κιόλας; Γιατί, ας μην το ξεχνάμε, από τον Ιούνιο 2005 υποχρέωση για την απόκτηση δελτίου αστυνομικής ταυτότητας έχουν όλοι οι πολίτες που έχουν συμπληρώσει το 12ο έτος της ηλικίας τους.
Όμως, σύμφωνα με Υπουργική Απόφαση του 2011, τα τακτικά και αναπληρωματικά μέλη, καθώς και οι γραμματείς των Επιτροπών, είναι εφοδιασμένα με ειδικό δελτίο ταυτότητας, που τους επιτρέπει να ελέγχουν την εφαρμογή του Νόμου στις κινηματογραφικές αίθουσες και να ζητούν τη συνδρομή των Αστυνομικών Αρχών, αν αυτό απαιτείται ή κρίνεται αναγκαίο. Μέχρι σήμερα, τέτοιος έλεγχος δεν είχε γίνει ποτέ. Έγινε, για πρώτη φορά, στο "Joker". Λόγω της παραπάνω "χαλάρωσης", ίσως. Πάντα υπάρχει αυτή η πρώτη φορά. Γιατί έγινε; Δεν είναι ξεκάθαρο. Επειδή είχαν ληφθεί από το Τμήμα Κινηματογράφου του ΥΠΠΟΑ τηλεφωνήματα διαμαρτυρίας γονέων, που δεν ήθελαν τα παιδιά τους να δουν την ταινία, αλλά "ασυνείδητοι" αιθουσάρχες τους το επέτρεπαν; Επειδή διαμαρτυρήθηκε για την είσοδο ανηλίκων στη συγκεκριμένη ταινία ένα γραφείο διανομής; Επειδή συνέβησαν και τα δύο; Έχει σημασία; Ίσως, για τους συνωμοσιολόγους. Διότι, για τους υπόλοιπους, ξεκίνησε ένα "θέατρο του παραλόγου" από δημοσιογράφους και πολιτικούς.
Οι πρώτοι, με ελάχιστη ή καθόλου γνώση του θέματος οι περισσότεροι, βρήκαν την ευκαιρία που πάντα αναζητούν για να ασκήσουν τάχα μου κριτική – στην πραγματικότητα, για να "πουλήσουν" θέαμα (η τηλεόραση), ακρόαμα (το ραδιόφωνο), φύλλα (οι εφημερίδες). Οι δεύτεροι, για να μας αποδείξουν για μία ακόμη φορά πόσο ακατάλληλοι είναι για τη θέση που κατέχουν και τον ρόλο που επιτελούν. Και, κάπου ενδιάμεσα, φούντωσε το διαδίκτυο, όπου ο κάθε ανόητος έγραφε και αναπαρήγαγε ό,τι ήθελε, αγνοώντας πλήρως την ουσία του θέματος, αλλά έχοντας άποψη για όσα έγιναν, για όσα δεν έγιναν και για όσα έπρεπε ή πρέπει να γίνουν!
Οι δύο "κυρίες" δεν έκαναν ό,τι έκαναν ως υπάλληλοι του ΥΠΠΟΑ. Συνεπώς, δεν είχαν καμία υποχρέωση να ενημερώσουν κανέναν από την ιεραρχία του. Το έκαναν με την ιδιότητα του μέλους μιας επιτροπής καταλληλότητας, όπως θα μπορούσα να το είχα κάνει κι εγώ. Και είναι σύννομες.
Δεν εξέθεσαν το Υπουργείο. Επιχείρησαν να εφαρμόσουν τον Νόμο. Μόνο που στη χώρα μας, "καλός" είναι αυτός που παραβαίνει τον Νόμο. Αυτός που τον εφαρμόζει ή ζητεί την εφαρμογή του είναι ο "κακός". Ασχέτως του αν, σε μία ευνομούμενη πολιτεία, οι νόμοι θεσπίζονται και υπάρχουν για να εφαρμόζονται. Και πρέπει να εφαρμόζονται.
Οι δύο "κυρίες" δεν έκαναν ό,τι έκαναν ως υπάλληλοι του ΥΠΠΟΑ. Συνεπώς, δεν είχαν καμία υποχρέωση να ενημερώσουν κανέναν από την ιεραρχία του. Το έκαναν με την ιδιότητα του μέλους μιας επιτροπής καταλληλότητας, όπως θα μπορούσα να το είχα κάνει κι εγώ. Και είναι σύννομες.
Δεν εξέθεσαν το Υπουργείο. Επιχείρησαν να εφαρμόσουν τον Νόμο. Μόνο που στη χώρα μας, "καλός" είναι αυτός που παραβαίνει τον Νόμο. Αυτός που τον εφαρμόζει ή ζητεί την εφαρμογή του είναι ο "κακός". Ασχέτως του αν, σε μία ευνομούμενη πολιτεία, οι νόμοι θεσπίζονται και υπάρχουν για να εφαρμόζονται. Και πρέπει να εφαρμόζονται.
Αν οι νόμοι δεν μας αρέσουν ή αν πιστεύουμε ότι έχουν ξεπεραστεί και χρίζουν τροποποίησης, τότε ζητούμε την κατάργησή τους ή αγωνιζόμαστε για την αναθεώρηση ή τη ριζική αλλαγή τους. Αλλά, μέχρι τότε, τους εφαρμόζουμε. Και την ευθύνη για την εφαρμογή των νόμων την έχει η πολιτεία. Και η εφαρμογή του Νόμου, στη συγκεκριμένη περίπτωση, αλλά και σε κάθε περίπτωση, δεν οδηγεί "στις μαύρες ημέρες της δικτατορίας". Όποιος ισχυρίζεται κάτι τέτοιο δεν έχει απλώς λάθος – είναι επικίνδυνος λαϊκιστής. Από την άποψη αυτή είναι απαράδεκτα και τα όσα είπε ο κ. Χρυσοχοΐδης και τα όσα είπε η κα Μενδώνη.
Ο πρώτος, ως Υπουργός Προστασίας του Πολίτη, πρέπει να μεριμνά ώστε οι υπό αυτόν Αρχές να επιβλέπουν την εφαρμογή των νόμων και όχι να προτρέπει ο ίδιος σε πράξεις παραβατικότητας και παρανομίας. Η δεύτερη, ως Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού, ίσως διαφωνεί με τα όσα έπραξαν οι δύο υπάλληλοι του Υπουργείου της, αλλά τη διαφωνία της αυτή, ως πολιτικό πρόσωπο, δεν έχει δικαίωμα να την εκφράζει δημόσια.
Ο πρώτος, ως Υπουργός Προστασίας του Πολίτη, πρέπει να μεριμνά ώστε οι υπό αυτόν Αρχές να επιβλέπουν την εφαρμογή των νόμων και όχι να προτρέπει ο ίδιος σε πράξεις παραβατικότητας και παρανομίας. Η δεύτερη, ως Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού, ίσως διαφωνεί με τα όσα έπραξαν οι δύο υπάλληλοι του Υπουργείου της, αλλά τη διαφωνία της αυτή, ως πολιτικό πρόσωπο, δεν έχει δικαίωμα να την εκφράζει δημόσια.
Διότι είναι αντίθετη με τον Νόμο και αντίθετη με τα αναγραφόμενα στα δελτία ταυτότητας με τα οποία έχει εφοδιάσει το Υπουργείο στο οποίο προΐσταται τα μέλη και τις γραμματείς των επιτροπών καταλληλότητας. Δημόσια, όφειλε να αναγνωρίσει ότι ορθώς έπραξαν και να κρατήσει ενδεχομένως αποστάσεις ως προς το αν… ξεπέρασαν (αυτές και/ή οι αστυνομικοί) κάποια όρια. Για παράδειγμα, γιατί οι αστυνομικοί οδήγησαν στο Τμήμα τους ανήλικους θεατές; Επειδή αρνήθηκαν να δώσουν τα στοιχεία τους; Επειδή δεν είχαν (λόγω ηλικίας) ταυτότητα; Επειδή "οργίστηκαν" από αντιδράσεις συν-θεατών τους;
"Μέχρι σήμερα, τέτοιος έλεγχος δεν είχε γίνει ποτέ. Έγινε, για πρώτη φορά, στο «Joker»".
Και έρχεται κι ο κ. Τσίπρας, ως αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης, να εκμεταλλευτεί πολιτικά ένα θέμα που μόνο πολιτική εκμετάλλευση δεν επιδέχεται. Ιδιαίτερα από έναν πρώην πρωθυπουργό που, επί των ημερών του, στις 12 Ιουνίου του 2019 συγκεκριμένα, άλλαξε ένας άλλος νόμος, σχετικός με την καταλληλότητα όχι μόνο των κινηματογραφικών, αλλά του συνόλου των οπτικοακουστικών προγραμμάτων στην τηλεόραση, προς το αυστηρότερο! Με Υπουργική Απόφαση, του τότε Υφυπουργού Ψηφιακής Πολιτικής, Τηλεπικοινωνιών και Ενημέρωσης κ. Ελευθέριου Κρέτσου, εφαρμοστέα από την 30ή Σεπτεμβρίου 2019. Δηλαδή λίγες μόλις ημέρες πριν τον θόρυβο του "ανήλικοι στο Joker", χωρίς όμως να γραφτεί τίποτα απολύτως, χωρίς να διαμαρτυρηθεί κανείς. Πουθενά!
Τί προβλέπει αυτή η απόφαση; Την κατάταξη των τηλεοπτικών προγραμμάτων σε πέντε κατηγορίες: α) κατάλληλο για όλους, β) κατάλληλο για άνω των 8 ετών, γ) κατάλληλο για άνω των 12 ετών, δ) κατάλληλο για άνω των 16 ετών, ε) κατάλληλο για άνω των 18 ετών. Σωστά μέχρις εδώ, παρόλο που οι δύο τελευταίες κατατάξεις διαφοροποιούνται από την κατάταξη στους κινηματογράφους, την οποία κατάταξη η εν λόγω Απόφαση καθιστά πια μη δεσμευτική για τους τηλεοπτικούς σταθμούς, πρωτοτυπώντας διεθνώς στο σημείο αυτό. Έλα, όμως, που οι κατατάξεις αυτές συνοδεύονται και από επιτρεπτές ώρες μετάδοσης, όπου τα προγράμματα της κατηγορίας (ε) επιτρέπεται να μεταδίδονται μόνον μετά τα μεσάνυχτα! Δηλαδή, στην τηλεόραση, η μετάδοση του "Joker" θα πρέπει να ξεκινήσει (το νωρίτερο) στις 00:00 και να τελειώσει (το νωρίτερο) στις 03:00. Πιο πριν, απαγορεύεται! Προστατεύεται ο ανήλικος με την απαγόρευση αυτή;
"Μέχρι σήμερα, τέτοιος έλεγχος δεν είχε γίνει ποτέ. Έγινε, για πρώτη φορά, στο «Joker»".
Και έρχεται κι ο κ. Τσίπρας, ως αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης, να εκμεταλλευτεί πολιτικά ένα θέμα που μόνο πολιτική εκμετάλλευση δεν επιδέχεται. Ιδιαίτερα από έναν πρώην πρωθυπουργό που, επί των ημερών του, στις 12 Ιουνίου του 2019 συγκεκριμένα, άλλαξε ένας άλλος νόμος, σχετικός με την καταλληλότητα όχι μόνο των κινηματογραφικών, αλλά του συνόλου των οπτικοακουστικών προγραμμάτων στην τηλεόραση, προς το αυστηρότερο! Με Υπουργική Απόφαση, του τότε Υφυπουργού Ψηφιακής Πολιτικής, Τηλεπικοινωνιών και Ενημέρωσης κ. Ελευθέριου Κρέτσου, εφαρμοστέα από την 30ή Σεπτεμβρίου 2019. Δηλαδή λίγες μόλις ημέρες πριν τον θόρυβο του "ανήλικοι στο Joker", χωρίς όμως να γραφτεί τίποτα απολύτως, χωρίς να διαμαρτυρηθεί κανείς. Πουθενά!
Τί προβλέπει αυτή η απόφαση; Την κατάταξη των τηλεοπτικών προγραμμάτων σε πέντε κατηγορίες: α) κατάλληλο για όλους, β) κατάλληλο για άνω των 8 ετών, γ) κατάλληλο για άνω των 12 ετών, δ) κατάλληλο για άνω των 16 ετών, ε) κατάλληλο για άνω των 18 ετών. Σωστά μέχρις εδώ, παρόλο που οι δύο τελευταίες κατατάξεις διαφοροποιούνται από την κατάταξη στους κινηματογράφους, την οποία κατάταξη η εν λόγω Απόφαση καθιστά πια μη δεσμευτική για τους τηλεοπτικούς σταθμούς, πρωτοτυπώντας διεθνώς στο σημείο αυτό. Έλα, όμως, που οι κατατάξεις αυτές συνοδεύονται και από επιτρεπτές ώρες μετάδοσης, όπου τα προγράμματα της κατηγορίας (ε) επιτρέπεται να μεταδίδονται μόνον μετά τα μεσάνυχτα! Δηλαδή, στην τηλεόραση, η μετάδοση του "Joker" θα πρέπει να ξεκινήσει (το νωρίτερο) στις 00:00 και να τελειώσει (το νωρίτερο) στις 03:00. Πιο πριν, απαγορεύεται! Προστατεύεται ο ανήλικος με την απαγόρευση αυτή;
Όχι, βέβαια! Αντίθετα, "τιμωρείται" ο ενήλικος, ο οποίος θα πρέπει να ξενυχτήσει για να παρακολουθήσει την ταινία.
Εκτός κι αν ο σταθμός που θα την μεταδώσει την αλλοιώσει –δηλαδή, αφαιρέσει σκηνές!– ώστε να πάρει χαμηλότερη καταλληλότητα/σήμανση και να ξεκινήσει (το νωρίτερο και πάλι) στις 22:00. Να τη η ΛΟΓΟΚΡΙΣΙΑ εδώ, η πραγματική λογοκρισία, χωρίς τη συναίνεση του σκηνοθέτη ή του παραγωγού της ταινίας ή της σειράς, αλλά ποιος νοιάζεται;
Οι τηλεοπτικοί σταθμοί το κάνουν κατά κόρον αυτό, διότι η απόφαση Κρέτσου αυστηροποίησε παλαιότερη απόφαση Ρέππα (από τα μέσα της δεκαετίας του ’90), χωρίς να διαφοροποιηθεί ως προς την ουσία της, παρόλο που θα έπρεπε να το πράξει, μιας και είχαν περάσει πάνω από δύο δεκαετίες και έχει στο μεταξύ κάνει την εμφάνισή του και το Internet. Μία τέτοια αφαίρεση σκηνών μόνο όταν συμβαίνει στη δημόσια τηλεόραση, υπό την απαραίτητη προϋπόθεση ότι την αντιλαμβανόμαστε (βλέπε τη σειρά "Ντάουντον Άμπι"), διαμαρτυρόμαστε ως δημοσιογράφοι. Μόνο που, εδώ, και πάλι δεν μας ενδιαφέρει η ουσία. Εκμεταλλευόμαστε το θέμα πολιτικά…
Και κάτι τελευταίο. Επειδή ακούγεται ότι η ΕΔΙΚΤΕ σκέφτεται να ζητήσει την τροποποίηση του Νόμου, αυτή μπορεί να γίνει προς δύο μόνο κατευθύνσεις, εκτός κι αν τυχόν ενστάσεις αφορούν τις ιδιότητες των μελών των επιτροπών (σκηνοθέτης, κριτικός κινηματογράφου, εκπαιδευτικός ή ψυχολόγος, δικηγόρος, υπάλληλος του ΥΠΠΟΑ ως Πρόεδρος). Η μία είναι να εισαχθεί μία ενδιάμεση κατηγορία μεταξύ "κατάλληλης για όλους" και "κατάλληλης για ανηλίκους άνω των 12 ετών". Είναι αναγκαίο.
Η δεύτερη είναι να σκεφτούμε πολύ σοβαρά αν επιθυμούμε να ισχύσει και στην Ελλάδα το αμερικανικό πρότυπο. Κατά το ευρωπαϊκό, που ίσχυε πάντα και εξακολουθεί να ισχύει, οι καταλληλότητες είναι αυτές που είναι και δεν επιτρέπεται η είσοδος σε ανηλίκους που δεν έχουν συμπληρώσει την απαιτούμενη από την κατάταξη της ταινίας ηλικία.
Κατά το αμερικανικό, σε όλες τις κατηγορίες πλην της τελευταίας (NC-17 σ’ εκείνους, "ακατάλληλη για ανηλίκους" σ’ εμάς), επιτρέπεται η είσοδος σε ανηλίκους, ανεξαρτήτως ηλικίας, εάν και μόνο εάν συνοδεύονται από ενήλικο άτομο. Κάποιον από τους γονείς τους ή άλλο, συγγενικό ή μη πρόσωπο ας πούμε.
Αν υιοθετηθεί το αμερικανικό πρότυπο θα πρέπει να καταργηθούν πάραυτα όλες οι υποχρεώσεις των παρόχων υπηρεσιών οπτικοακουστικών μέσων σχετικά με τις ώρες μετάδοσης των προγραμμάτων αυτών (και των τρέιλέρ τους), οι οποίες προβλέπονται στη ΥΠ 106/2019 του Κρέτσου. Επιπλέον, οι κατατάξεις που προβλέπονται για την τηλεόραση πρέπει να είναι όμοιες με αυτές που προβλέπονται για τους κινηματογράφους. Άρα, πρέπει να αλλάξει η εν λόγω απόφαση Κρέτσου. Διαφορετικά θα είναι αποκλειστικά ελληνικό το φαινόμενο μία κινηματογραφική ταινία να έχει στην τηλεόραση διαφορετική σήμανση καταλληλότητας από εκείνη που έχει στον κινηματογράφο και το βίντεο».
l
Και κάτι τελευταίο. Επειδή ακούγεται ότι η ΕΔΙΚΤΕ σκέφτεται να ζητήσει την τροποποίηση του Νόμου, αυτή μπορεί να γίνει προς δύο μόνο κατευθύνσεις, εκτός κι αν τυχόν ενστάσεις αφορούν τις ιδιότητες των μελών των επιτροπών (σκηνοθέτης, κριτικός κινηματογράφου, εκπαιδευτικός ή ψυχολόγος, δικηγόρος, υπάλληλος του ΥΠΠΟΑ ως Πρόεδρος). Η μία είναι να εισαχθεί μία ενδιάμεση κατηγορία μεταξύ "κατάλληλης για όλους" και "κατάλληλης για ανηλίκους άνω των 12 ετών". Είναι αναγκαίο.
Η δεύτερη είναι να σκεφτούμε πολύ σοβαρά αν επιθυμούμε να ισχύσει και στην Ελλάδα το αμερικανικό πρότυπο. Κατά το ευρωπαϊκό, που ίσχυε πάντα και εξακολουθεί να ισχύει, οι καταλληλότητες είναι αυτές που είναι και δεν επιτρέπεται η είσοδος σε ανηλίκους που δεν έχουν συμπληρώσει την απαιτούμενη από την κατάταξη της ταινίας ηλικία.
Κατά το αμερικανικό, σε όλες τις κατηγορίες πλην της τελευταίας (NC-17 σ’ εκείνους, "ακατάλληλη για ανηλίκους" σ’ εμάς), επιτρέπεται η είσοδος σε ανηλίκους, ανεξαρτήτως ηλικίας, εάν και μόνο εάν συνοδεύονται από ενήλικο άτομο. Κάποιον από τους γονείς τους ή άλλο, συγγενικό ή μη πρόσωπο ας πούμε.
Αν υιοθετηθεί το αμερικανικό πρότυπο θα πρέπει να καταργηθούν πάραυτα όλες οι υποχρεώσεις των παρόχων υπηρεσιών οπτικοακουστικών μέσων σχετικά με τις ώρες μετάδοσης των προγραμμάτων αυτών (και των τρέιλέρ τους), οι οποίες προβλέπονται στη ΥΠ 106/2019 του Κρέτσου. Επιπλέον, οι κατατάξεις που προβλέπονται για την τηλεόραση πρέπει να είναι όμοιες με αυτές που προβλέπονται για τους κινηματογράφους. Άρα, πρέπει να αλλάξει η εν λόγω απόφαση Κρέτσου. Διαφορετικά θα είναι αποκλειστικά ελληνικό το φαινόμενο μία κινηματογραφική ταινία να έχει στην τηλεόραση διαφορετική σήμανση καταλληλότητας από εκείνη που έχει στον κινηματογράφο και το βίντεο».
l
...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.